Mijn kind heeft nachtangst, wat kan ik doen?

Voor Ouders.nl werkte mevrouw Maan mee aan een artikel over: nachtangst/pavor nocturnus/night terrors

Mijn kind heeft nachtangst, wat kan ik doen?

Nachtangsten, ook wel bekend als ‘night terrors’ en ‘pavor nocturnus’ komen voor bij kinderen tussen de 1,5 en 7 jaar. Nachtangsten zijn anders dan nachtmerries. Nachtmerries, ook wel enge dromen genoemd, bevatten beelden en komen vooral voor in het tweede deel van de nacht. Aan een nachtmerrie heeft je kind nog herinneringen, maar van nachtangst kan hij zich niets herinneren de volgende ochtend. Toch kan het veel impact hebben, maar wat kun je doen als je kind nachtangst heeft?

Night terrors of pavor nocturnus, wat is het?

Plotseling wordt je kind wakker; huilend, krijsend of gillend. Bij nachtangst is je kind overstuur en ontroostbaar. Hij lijkt wakker, omdat hij zijn ogen open heeft, maar hij is dat niet. Soms praat je kind, maar kun je niet verstaan wat hij zegt. En misschien probeer je hem op te pakken of te troosten, maar maakt dit de onrust alleen maar erger. Luister maar eens naar de ademhaling van je kind, die is waarschijnlijk snel en de hartslag is hoog. Een ‘aanval’ van nachtangst duurt meestal tussen de 5 en 30 minuten. Nachtangsten komen voor bij alle kinderen en kunnen soms in periodes (van dagen, weken of jaren) veel voorkomen en soms ook ineens weer verdwenen zijn en dan weer terugkomen.

Waardoor ontstaat nachtangst?

Een hele duidelijke verklaring voor nachtangst is er niet. Wat we wel weten is dat de overgang tussen de lichte slaapfase naar de diepere slaapfase niet rustig verloopt. En dat het vooral voorkomt tijdens de eerste 3 uur nadat je kind naar bed is gegaan. Het is heftig voor jou als ouder om te zien, maar nachtangsten zijn niet schadelijk voor je kind.

Zwaar en belastend

Voor jou als ouder is het intensief. Want niets kunnen doen om een aanval van nachtangst te stoppen, dat is moeilijk en je voelt je misschien zelfs machteloos. En meerdere keren per nacht eruit is erg vermoeiend.

Wat kun je wel doen als je kind last heeft van nachtangst?

1. Zorg goed voor jezelf. Zorg dat je na een ‘aanval’ van nachtangst zelf weer makkelijk in kunt slapen. Dit doe je door warm te blijven met warme sloffen, thee, of een fleecedeken. Doe meditatie of mindfulness oefeningen om te ontspannen. Plan overdag voor jezelf rustmomenten in of momenten om bij te slapen. Schakel hulp in om ruimte te maken in je agenda.
2. Blijf tijdens nachtangsten in de buurt van je kind. Zorg dat het zich niet bezeert, door bijvoorbeeld zachte kussens neer te leggen.
3. Kijk hoe en wanneer je contact kunt maken met je kind. Vaak kun je je kind niet aanraken, soms kan zachtjes praten wel kalmerend werken. Als je kind meer overstuur raakt van aanraking en praten, blijf dan rustig en stil in de buurt. Wanneer je kind in de volgende slaapfase komt, zal de nachtangst weer afgelopen zijn.
4. Zorg voor een vast en rustig bedritueel voor je kind, maar voor jezelf kan het ook fijn zijn om een ontspannende avondroutine te hebben.
5. Zorg voor voldoende slaap door een vaste bedtijd en een vaste tijd om op te staan aan te houden. Slaapgebrek heeft zoveel impact op de dag en geniet je van meer slaap, dan kun je ook relatief meer hebben.
6. Schrijf het tijdstip op wanneer de nachtangst heeft plaatsgevonden. Vaak is het tijdstip hetzelfde in de fase. Daardoor is het mogelijk om je kind een kwartiertje van tevoren wakker te maken, om zo de night terror te voorkomen.

Slaapprobleem of nachtangst?

Soms gaan slaapproblemen en nachtangsten samen en is het een uitdaging om een slaapplan op te stellen. Gelukkig sta je er als ouder niet alleen voor en hopelijk durf je om hulp te vragen wanneer jij en jullie dat nodig hebben. Juist door weinig slaap, kunnen er situaties ontstaan die je liever wil voorkomen. Je loopt op je tenen en hebt minder energie; dat heeft invloed op de sfeer in huis. Door tijdig aan de bel te trekken bij een deskundige, kan er met expertise naar het gedrag, de ontwikkeling en het slaapprobleem van het kind worden gekeken. Vanuit deze deskundigheid is het mogelijk om meer kanten van jouw kind te belichten en te ontdekken waar het gedrag vandaan komt, maar ook om de oorzaak aan te pakken (in plaats van alleen te focussen op de gevolgen) zodat het slapen weer vanzelf gaat. Als je er middenin zit, kan het lastiger zijn om te observeren, te analyseren en oorzaak/gevolg aan te pakken. Door er samen naar te kijken, voel je je gehoord en gezien, maar kan je ook toewerken naar een duurzame oplossing. Slaapproblemen hakken er behoorlijk in. De impact van niet slapende kinderen op het hele gezin is enorm: durf om hulp te vragen bij een opvoeddeskundige om er met elkaar voor te zorgen dat iedereen weer van genoeg slaap (en energie) kan genieten.